Herbata i leki, skarpetki i sandały — nie chodzi tu o szczęśliwych parach. Niektóre leki nie wymagają popijania, inne należy popijać wodą zgodnie z zaleceniami.
Które składniki herbaty wchodzą w reakcję z lekami?
Czarna, biała, czerwona, zielona — niezależnie od rodzaju herbaty, jest ona wytwarzana z kamelii chińskiej. Kolor napoju zależy od stopnia sfermentowania liści. Najbardziej wrażliwe na działanie leków substancje zawarte w herbacie to kofeina, katechiny i niektóre minerały.
Kofeina
Dwie filiżanki czarnej herbaty zawierają tyle samo kofeiny, co filiżanka parzonej kawy. W przypadku wariantu instant różnica w zawartości kofeiny jest jeszcze mniejsza — jedną filiżankę kawy rozpuszczalnej można zastąpić półtorej filiżanki herbaty. Zielona herbata jest mniej pobudzająca, ponieważ zawiera 28 mg kofeiny (czarna kawa ma jej 47 mg).
Kofeina stymuluje ośrodkowy układ nerwowy i zwiększa produkcję dopaminy, pomaga złagodzić zmęczenie, poprawia koncentrację i uwagę — w umiarkowanych ilościach jest przydatnym składnikiem diety. Jednak nadmierne spożycie kofeiny może powodować zgagę i rozstrój żołądka, ponieważ pobudza ona wydzielanie kwasu w żołądku. Ponadto osoby, które piją więcej niż sześć filiżanek kawy (lub 10-12 filiżanek herbaty) dziennie, narażone są na bezsenność, wysokie ciśnienie krwi, problemy z sercem i bóle głowy.
Flawonoidy i L-teanina
Herbata jest bogata we flawonoidy. Jest to rodzaj przeciwutleniacza, który odpowiada za smak napoju. Dzięki zawartości flawonoidów herbata może być korzystna w zapobieganiu niektórym nowotworom, chorobom układu krążenia i próchnicy zębów. Katechiny to główne flawanole występujące w zielonej herbacie. Przypisuje się im właściwości przeciwgrzybicze, przeciwrakotwórcze i przeciwwirusowe.
Układ nerwowy jest również wrażliwy na główny aminokwas herbaty — L-teaninę. Może zwiększać koncentrację, a w połączeniu z kofeiną jest w stanie zwiększyć aktywność mózgu. L-teanina ma również właściwości uspokajające i antystresowe, które często przypisuje się herbacie.
Jeśli jednak myślisz, że napój liściasty może sam w sobie służyć jako lekarstwo, to się mylisz. Zielona herbata nie została zatwierdzona przez FDA jako lek, choć jej picie w większości przypadków jest co najmniej nieszkodliwe.
Jak herbata może wpływać na skuteczność leków?
Przeciwwskazania do stosowania herbaty nie są wymienione w większości leków. Ponadto zaparzona herbata ma niskie stężenie składników aktywnych, więc ryzyko osłabienia skuteczności leku jest niewielkie. Jednak najlepszym towarzyszem leków jest woda — jej skład jest neutralny, a możliwość interakcji zwykłej H2O z lekami jest mniejsza niż jakiejkolwiek innej cieczy.
Pojedyncze badania wykazują, że ekstrakty herbaty i katechiny mogą poprawiać właściwości niektórych substancji, w tym działanie przeciwnowotworowe waniloidów z papryki chili oraz właściwości przeciwbakteryjne gentamycyny i chloramfenikolu. Niektóre leki mogą jednak nie łączyć się dobrze z herbatą, zwłaszcza w dużych ilościach.
Jakich leków zdecydowanie nie należy popijać herbatą?
Leki na potencję
Zielona herbata wchodzi w interakcje z johimbiną, substancją stosowaną w zapobieganiu impotencji u mężczyzn, dlatego leków zawierających wyciąg z drzewa yohimbe nie należy popijać herbatą. Afrodyzjak ten podnosi ciśnienie krwi i może powodować niepokój oraz kołatanie serca, które są również wywoływane przez kofeinę.
Zakwestionowano również wpływ katechin z zielonej herbaty na testosteron, dlatego suplementy zawierające ten hormon należy popijać wodą.
Suplementy żelaza
Nie należy popijać suplementów żelaza herbatą — kofeina upośledza wchłanianie tego pierwiastka śladowego w organizmie. Sok pomarańczowy ma odwrotne działanie — niektóre badania wykazały, że żelazo jest lepiej wchłaniane z witaminą C.
Leki przeciwdepresyjne
Wiele leków przeciwdepresyjnych i uspokajających wchodzi w interakcje z kofeiną, dlatego herbata może wzmacniać działanie tych leków. Naukowcy twierdzą nawet, że kofeina jest pomocna w terapii zdrowia psychicznego, ale nie należy zapominać o minusach — kofeina sama w sobie może wywoływać nerwowość.
Dlatego osoby pijące duże ilości herbaty i kawy powinny porozmawiać z lekarzem na temat łączenia tych napojów z lekami. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku paroksetyny, imipraminy i milnacipranu: przyjmowanie ich razem z kofeiną może zwiększać stężenie tych substancji we krwi i nasilać ich działanie.
Leki na serce i naczynia krwionośne
Popularna warfaryna wymaga specjalnej diety, ponieważ witamina K zawarta w zielonej herbacie zmniejsza jej skuteczność. Osoby, którym przepisano warfarynę, powinny popijać tabletkę wodą i unikać nadmiernego spożycia zielonej herbaty. Należy również uważać na łączenie herbaty z innymi lekami zapobiegającymi zakrzepicy (cilostazol, klopidogrel, tiklopidyna).
Ponadto należy pamiętać, że herbata ma wyraźniejszy krótkotrwały wpływ na ciśnienie krwi niż kawa, dlatego osoby z wysokim ciśnieniem krwi powinny zachować ostrożność przy jej wyborze i łączeniu z lekami.